(زندگی نامه امام مهدی (عج

امام مهدی کیست؟
امام مهدی کیست؟ وی یگانه فرزند امام عسکری علیه السلام یازدهمین امام شیعیان است. امام مهدی(عج) در سحرگاه نیمه شعبان 255 ق در سامرّا چشم به جهان گشود و پس از پنج سال زندگی تحت سرپرستی پدر، و مادر بزرگوارشان نرجس خاتون، در سال 260 ق به دنبال شهادت حضرت عسکری علیه السلام ـ همچون حضرت عیسی علیه السلام و حضرت یحیی علیه السلام که در سنین کودکی عهده دار نبوّت شده بودند ـ در پنج سالگی منصب امامت شیعیان را عهده دار شدند. آن بزرگوار پس از سپری شدن دوران غیبت با تشکیل حکومت عدل جهانی احکام الهی را در سرتاسر زمین حاکمیت خواهد بخشید.

میلاد نور
آخرین امام شیعیان در پانزدهم ماه شعبان 255 ق، علی رغم مراقبت های ویژه مأموران حکومت عباسی، در خانه امام عسکری علیه السلام چشم به جهان گشودند. تولد مخفیانه آن حضرت بی شباهت به تولد حضرت موسی علیه السلام و حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام نیست. همان گونه که این دو پیامبر بزرگ الهی تحت شدیدترین تدابیر امنیتی فرعونیان و نمرودیان به اراده خداوند و به سلامت در کنار کاخ فرعون و نمرود متولّد شدند، حضرت مهدی(عج) نیز در حالی که جاسوسان و مأموران خلیفه عباسی تمام وقایع خانه امام یازدهم علیه السلام را زیر نظر داشتند، در کمال امنیت و بدون آن که دشمنان بویی ببرند، در سحرگاه روز جمعه نیمه شعبان قدم به جهان هستی گذاشتند.

(سیمای مهدی(عج
پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار علیهم السلام هر کدام در سخنان خود به اوصاف امام مهدی(عج) اشاره کرده اند. حضرت امام رضا علیه السلام در توصیف ویژگی های چهره و سجایای اخلاقی و ویژگی های برجسته آن حضرت می فرمایند: «قائم آل محمد(عج) هاله هایی از نور چهره زیبای او را احاطه کرده است رفتار معتدل و چهره شادابی دارد. از نظر ویژگی های جسمی شبیه ترین فرد به رسول خدا(ص) است. نشانه خاصّ او آن است که گرچه عمر بسیار طولانی دارد، ولی از سیمای جوانی برخوردار است؛ تا آن جا که هر بیننده ای او را چهل ساله یا کمتر تصور می کند. از دیگر نشانه های او آن است که تا زمان مرگ با وجود گذشت زمان بسیار طولانی هرگز نشان پیری در چهره او دیده نخواهد شد».

حجت خدا
روزی عثمان بن سعید بن عمری به همراه حدود چهل نفر از بزرگان شیعه به حضور امام عسکری علیه السلام رسیدند تا درباره جانشین آن حضرت سؤال کنند و در آینده از ایجاد اختلاف در مسئله امامت جلوگیری کنند. راوی می گوید: وقتی عثمان بن سعید به حضرت عسکری علیه السلام گفت: آمده ایم تا درباره مطلب مهمی که شما به آن آگاه ترید از شما سؤال کنیم، حضرت عسکری علیه السلام فرمودند: بنشین عثمان. پس از ساعتی امام علیه السلام فرمودند: آیا می خواهید بگویم به چه منظوری آمده اید؟ همه گفتند: ای فرزند رسول خدا، بفرمایید. آنگاه حضرت فرمودند: آمده اید تا درباره حجت خدا و امام پس از من بپرسید. همه گفتند: آری. در این لحظه ناگهان پسری که چهره درخشانی چون ماه داشت و از هر حیث به امام عسکری علیه السلام شبیه بود وارد شد. حضرت فرمودند: بعد از من پیشوای شما و جانشینم این فرزند من است. مواظب باشید پس از من در دین دچار آشفتگی نشوید...

دوران زندگی
دوران زندگی امام زمان(عج) به چهار دوره تقسیم می شود:

ـ1 از تولد تا غیبت: حضرت مهدی(عج) پس از تولد حدود پنج سال تحت سرپرستی پدر بزرگوارشان امام عسکری علیه السلام به صورت نیمه مخفی زندگی کردند. یکی از کارهای بسیار مهمی که حضرت امام حسن عسکری علیه السلام در این دوره انجام دادند این بود که امام مهدی(عج) را به بزرگان شیعه معرفی کردند تا در آینده در مسئله امامت دچار اختلاف نشوند.

ـ2 غیبت صغری: پس از شهادت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام در سال 260 ق دوره غیبت صغری آغاز شد و تا سال 329 ق ادامه پیدا کرد. در این دوره حضرت مهدی(عج) از طریق چهار نائب به ادامه امور مردم می پرداختند.

ـ3 دوره غیبت کبری: این دوران از سال 329 ق شروع شد و تا زمانی که خداوند مصلحت بدانند ادامه خواهد داشت در این دوره پاسخ به پرسش ها و احکام مردم بر عهده نایبان عام آن حضرت است و حضرت نایب خاصی برای این دوره معرفی نکرده اند.

ـ4 دوره حکومت: پس از ظهور، امام زمان(عج) بر اساس احکام اسلام حکومت واحد جهانی تشکیل خواهند داد که در سایه آن سرتاسر عالم پر از عدل و داد خواهد شد.

(القاب حضرت مهدی (عج

مهدی
«مهدی» یکی از مشهورترین نام های حضرت است. امام باقر علیه السلام درباره دلیل نام گذاری آن حضرت به این اسم، می فرمایند: قائم آل محمد(عج) را به این دلیل، مهدی می نامند که او، مردم را به آن دسته از اموری که برایشان پوشیده است، هدایت خواهد کرد. وی، تورات اصلی و دیگر کتاب های پیامبران پیشین را از مخفی گاه آنها، بیرون خواهد ساخت. حضرت صادق نیز در این باره می فرمایند: به آن حضرت، مهدی گفته اند؛ زیرا او مردم را به امری که آن را گم کرده اند، هدایت می کند.

قائم
قائم، یکی از القاب حضرت مهدی(عج) است، امام رضا علیه السلام در تبیین دلیل این نام گذاری، می فرمایند: حضرت صاحب الامر(عج) را قائم نامیده اند، چون او، به حق، قیام خواهد کرد. شیخ صدوق نیز در کمال الدین نقل می کند که «صقر بن دلف» گفت: روزی از حضرت امام محمدتقی علیه السلام پرسیدم: یابن رسول اللّه، چرا فرزند امام عسکری علیه السلام را قائم نامیدند؟ آن حضرت فرمودند: برای این که او ،اصل امامت را پس از فراموش شدن و روی گرداندن بیشتر مردم از آن، دوباره مطرح خواهد ساخت.

منتَظَر
از امام جواد علیه السلام روایت شده است که حضرت مهدی(عج) را منتظَر می نامند؛ چون دوران غیبت برای وی، بسیار طولانی خواهد بود. مخلصان امت با وجود طولانی شدن این دوره، ظهور او را انتظار خواهند کشید، ولی شک کنندگان، دچار تردید خواهند شد و او را انکار خواهند کرد.

همچنین آن حضرت را منتظِر نیز نامیده اند؛ زیرا وجود مبارک امام زمان(عج) همواره در حال انتظار به سر می برند، تا اجازه قیام و ظهورشان از سوی خداوند متعال صادر شود. آنگاه ستم را از زمین بزدایند و آن را از عدل و داد پُر سازند.

حجت اللّه
در دسته ای از روایت ها و دعاها، امام عصر(عج) را حُجّت یا حجّة اللّه نامیده اند. درباره دلیل این نام گذاری، نظرهای گوناگونی بیان شده است. از جمله گفته اند: خداوند تبارک و تعالی به وسیله آن حضرت بر بندگانش، اتمام حجّت می کند و به همه پرسش ها و شبهه های آنان پاسخ می دهد. به گونه ای که در سرپیچی از حق، برای هیچ کس، بهانه ای باقی نخواهد ماند. برخی نیز گفته اند: امام زمان(عج) حجة اللّه است؛ به این معنی که حکومت الهی بر همه خلایق، به دست آن حضرت تحقق خواهد یافت.

صاحب الامر
امام مهدی(عج) را صاحب الامر نیز می نامند؛ زیرا آن حضرت، رهبر و پیشوایی است که خداوند تبارک و تعالی، پیروی از ایشان را بر همه بندگان خود، واجب دانسته است. از جمله در قرآن کریم می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید، از خدا و پیامبرش و صاحبان امر، پیروی کنید».

روایت معتبری در تفسیر این آیه، تصریح دارد که مراد از «اولی الامر»، امامان معصوم و خاندان پیامبر اکرم(ص)اند که نخستین آنان، حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام و واپسین آنان، حجت بن الحسن العسکری؛ امام زمان(عج) است.

خلف صالح
یکی دیگر از القاب امام زمان(عج)، خلف صالح است که این تعبیر در سخنان ائمه اطهار علیهم السلام بیشتر به چشم می خورد. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: خلف صالح از فرزندان من است. مهدیِ این امّت اوست. نامش محمد و کنیه اش، ابوالقاسم است که در آخرالزمان، قیام خواهد کرد.

مراد از خلف، جانشین است. آن حضرت را خلف صالح می گویند؛ زیرا جانشین همه انبیا و اوصیای پیشین است و همه دانش، حالت ها و ویژگی های آنان را در خود گرد آورده است. در حدیث «لوح» حضرت صدیقه طاهره(س) در این باره آمده است: آن گاه پس از امام عسکری علیه السلام این سلسله (امامت) را با پسر و خلف او کامل می کنم. او که برای جهانیان رحمت است. برای اوست کمال صفوت آدم و رفعت ادریس و آرامش نوح و بردباری ابراهیم و شدّت و صلابت موسی و بهای عیسی و صبر ایوب...

بقیّة اللّه
از جمله لقب های امام زمان(عج)، بقیّة اللّه است. درباره نامیده شدن آن حضرت به این لقب، دیدگاه های گوناگون، مطرح شده است؛ برای مثال، گفته اند: این تعبیر، واژه ای جامع و کامل است که شخصیت و عظمت آن حضرت را بیان می کند؛ زیرا آن حضرت، وارث آدم و یادگار کسی است که ملایکه بر او سجده کردند و همه موجودات در برابر او سر تسلیم فرود آوردند.

همچنین گفته اند چون آن حضرت قیام کنند، به کعبه تکیه می دهند و نخستین آیه ای که به زبان جاری خواهند ساخت، این است: اگر مؤمن باشید، بقیّة اللّه برای شما از هرچیز دیگر، بهتر است. آن گاه خواهد فرمود: منم بقیة اللّه و حجت الهی و خلیفه او برای شما. از آن پس، هرکس که به ایشان سلام کند، از عبارت السّلام علیک یا بقیّة اللّه فی ارضه استفاده می کند.

منتقم
«منتقِم» از دیگر لقب های حضرت مهدی(عج) است. حضرت رسول اکرم(ص) در این باره فرمودند: از جمله اوصاف مهدی آل محمّد(عج) این است که انتقام مظلومان را از ستم گران خواهد گرفت. افزون بر این، خود امام عصر(عج) به احمد بن اسحاق نوشتند: من از دشمنان خداوند، انتقام خواهم گرفت.

وارث
در بعضی دعاها و سخنان ائمه علیهم السلام ، از حضرت مهدی(عج) با عنوان وارث یاد شده است. پیامبر اکرم(ص) در خطبه غدیریه می فرمایند: آن حضرت، وارث علوم، کمالات، مقامات و منزلت های همه انبیا و اوصیا و پدران بزرگوارش خواهد بود. به عبارت دیگر، همه آن چه انبیا و اوصیا داشته اند، او یک جا خواهد داشت.

موعود
موعود یکی از نام های مشهور آن حضرت است که تقریبا در همه ادیان آسمانی به آن معروف است. امام سجاد علیه السلام در تفسیر آیه وَ ما تُوعَدُون، دلیل این نام گذاری را چنین بیان می فرمایند: مقصود، قیام قائم آل محمد(ص) است که وعده ظهور او به همه پیامبران و امت های گذشته داده شده است. بنابراین، در زیارت آن حضرت آمده است: سلام بر آن مهدی که خداوند وعده داده است که به واسطه او بین همه مردم، وحدت و یکپارچگی ایجاد کند.

خاتم الاوصی
از جمله لقب های حضرت مهدی(عج)، خاتم الاوصیاست؛ زیرا آن حضرت، آخرین وصی پیامبر اکرم(ص) و آخرین امام معصومند که با ظهور خود، نظام عدل اسلامی را در سرتاسر جهان، حاکمیت خواهند بخشید. از خدمت گزار امام عسکری علیه السلام نقل شده است که وقتی به حضور حضرت مهدی(عج) رسیدم، حضرت، خود را با این تعبیرها به من معرفی کردند: منم خاتم الاوصیا که خداوند تبارک و تعالی به واسطه من، بلاها و فتنه ها را از خاندان و شیعیانم، برطرف خواهد ساخت.

داعی
در یکی از زیارت ها با تعبیر «داعِیَ اللّه» از امام مهدی(عج) یاد شده است: اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا داعِیَ اللّه. درباره دلیل این نام گذاری نقل شده است که آن حضرت از جانب خداوند متعال مأموریت دارند تا مردم را به سوی پروردگارشان فرا خوانند. ایشان در این راه، به اندازه ای تلاش خواهند کرد تا آیین الهی در سرتاسر جهان حاکمیّت پیدا کند و جز دین خدا، هیچ مکتب و تفکری، ادعای جهان داری و راهنمایی بشر را نداشته باشد.

برای امام زمان(عج) بیش از سیصد لقب ذکر شده که هر یک بر بعد خاصی از شخصیت و ویژگی های اخلاقی و روحی آن حضرت دلالت دارد. از جمله آنهاست: مهدی، منصور، قائم، حجت الله، صاحب الامر، خلف صالح، بقیة الله، منتقم، موعود، خاتم الاوصیا، داعی، باسط، ثائر، صاحب الزمان، ولی اللّه، خلیفة الرحمان، برهان، سیّد و منتظر.

باسط
یکی از لقب های امام زمان(عج) باسط است. باسط یعنی کسی که نعمت و برکات را گسترده می سازد. در زمان حکومت آن حضرت داد در همه جا گسترده خواهد شد. همه مخلوقات در سایه عدالت آن بزرگوار به آرامش و آسایش دست می یابند و از نعمت های الهی بهره مند خواهند شد. همچنین احکام حیات بخش اسلام در سرتاسر عالم مورد توجه قرار گرفته، زمینه تشکیل حکومت واحد جهانی بر اساس قوانین الهی فراهم خواهد آمد. زمین و آسمان برکات خود را در زمان حضرت به مردم ارزانی خواهند داشت. اساس کفر و شرک از بین می رود و همه مردم در سایه آن حضرت تسلیم آیین الهی خواهند شد و حتی درندگان نیز خوی درندگی خویش را کنار خواهند گذاشت.

تمام
هر یک از لقب های حضرت مهدی(عج) بر گوشه ای از ویژگی های شخصیّت بی نظیر آن حضرت دلالت دارد. یکی از لقب های آن حضرت «تمام» است. امام مهدی(عج) را از آن جهت لقب تمام داده اند که آن حضرت در کمالات اخلاقی، سجایای انسانی، شرافت نسب و خاندان، شوکت و عظمت، رأفت و محبّت و قدرت و سلطنت تام و بی عیب است و احدی از انبیا و اولیا به آن حدّ دست نیافته اند و توفیقی که امام زمان(عج) در اجرای احکام الهی پیدا کرده هیچ یک از پیامبران و اوصیا پیدا نکرده است. همچنین می توان گفت: آن حضرت را تمام نامیده اند چون وی متمّم و کامل کننده خلافت و حکومت الهی و نیز علوم و کمالات در روی زمین است و از طریق رهنمودها و برنامه های تربیتی و اخلاقی آن حضرت است که بشر به بالاترین درجات کمال روحی و عرفانی دست خواهد یافت.

غائب
از جمله لقب هایی که برای مهدی موعود(عج) ذکر شده لقب غائب است. غائب یعنی غیرظاهر. آن گاه که ستم پیشه گان ظلمت پرست، نورانیّت دوازدهمین حجّت بر حقّ الهی را تاب نیاوردند و با یورش به منزل امام عسکری علیه السلام در صدد بر آمدند تا منجی عالم بشریت را به قتل برسانند، خداوند متعال به قدرت و حکمت لایزال خویش، زمینه غیبت آخرین حجتش را فراهم ساخت تا با حفظ جان باقی مانده سلسله امامت و سلاله نبوّت نعمت خود را بر انسان های ستمدیده کامل کند. از آن روز غیبت مصلح بزرگ بشر آغاز شد و امام دوازدهم هم از این رو به امام غائب معروف شد.

مأمول
مأمول یعنی آرزو شده و کسی که مردم به او امید بسته اند و چشم انتظار اویند. این تعبیر از جمله لقب های حضرت مهدی(عج) است. همه مردم دنیا چشم انتظار قیام آن منجی بزرگند تا با ظهور خویش ستم و تبعیض و تعدّی را از سرتاسر جهان برطرف ساخته، دنیا را پر از عدل و داد سازد. لقب مأمول به این حقیقت اشاره دارد که چون همه آرزوی ظهور آن حضرت را دارند به او امام مأمول می گویند. در قسمتی از زیارت گران قدر «سلام علی آل یس» آمده است: «سلام بر تو ای امام امین. درود بر تو ای مقدّم بر همه عالم که تمام مخلوقات در آرزوی تو به سر می برند».

ناطق
یکی از لقب های معروف امام زمان(عج) لقب «ناطق» است. در زیارت عاشورا آمده است: «ان یرزقنی طلب ثارکم مع امام مهدی ناطق؛ از خداوند متعال درخواست می کنم که توفیق انتقام گرفتن از دشمنان شما را به همراه امام و راهنمای ناطق روزی ام کند». لقب ناطق را رسول خدا(ص) به حضرت مهدی(عج) دادند و در حدیثی در معرفی تک تک ائمه اطهار علیهم السلام ، بیان فرمودند. این لقب از آن رو به امام عصر(عج) داده شده است که ائمه قبلی بر اثر تسلط دشمنان، بسیاری از امور و اسرار را نمی توانستند بیان کنند؛ چون خطرهای فراوانی اساس اسلام را تهدید می کرد. اما حضرت مهدی(عج) وقتی ظهور کنند از چنان قدرت و عظمتی برخوردار خواهند بود که تمام طاغوت ها را سرکوب کرده، همه علوم و معارف را بدون هیچ گونه نگرانی بیان، و حکم خداوند را جاری می فرمایند.

(نور آل محمد(ص
«نور آل محمد» از لقب های حضرت مهدی(عج) است که ریشه قرآنی دارد. توضیح آنکه هرچند نام امام زمان(عج) در قرآن کریم ذکر نشده است ولی در روایات مربوط به تفسیر آیات، در موارد متعدد برخی از آیات به اعمال و ویژگی های آن حضرت تفسیر یا تأویل یا تطبیق شده است؛ به عنوان مثال آیاتی چون واللّه متمّ نوره (خدا نور خودش را کامل خواهد ساخت) یا اشرقت الارض بِنور ربّها (زمین به نور پروردگارش روشن می گردد) و یهدی اللّه بنوره من یشاء (خداوند هرکس را که بخواهد با نور خودش هدایت می کند) به ولایت حضرت قائم(عج) و ظهور و ارشادات آن حضرت تفسیر شده است.

(غیبت و ظهور مهدی (عج

فایده و سرّ غیبت
برای غیبت با توجه به مجموعه روایات و رهنمودهای معصومین علیهم السلام ، حکمت هایی ذکر شده است. از جمله اسرار غیبت آن است در دوره غیبت ملل جهان به تدریج برای ظهور آن مصلح حقیقی و سامان دهنده وضع بشر آمادگی علمی و اخلاقی و عملی پیدا می کنند؛ زیرا ظهور آن حضرت چون ظهور انبیا و سایر حجت های الهی نیست که مبتنی بر علل عادی و ظاهری باشد. روش آن حضرت در رهبری جهانیان مبنی بر حقایق و واقعیت ها و ترک تقیه خواهد بود و این امر نیاز به تکامل علوم و معارف و رشد فکری و اخلاقی بشر دارد؛ به طوری که استعداد عالم گیر شدن تعالیم اسلام و جهانی شدن حکومت قرآن فراهم باشد.

آزمون مردم
غیبت امام عصر(عج) سبب می شود تا نفاق پنهان عده ای آشکار، و ایمان حقیقی مؤمنان واقعی معلوم شود و مردم در کوره حوادث این دوران آزموده و خوب و بد آنها مشخص گردد. لذا وقتی از امام باقر علیه السلام پرسیدند فرج شما اهل بیت کی فرا خواهد رسید، حضرت فرمودند: این امر واقع نخواهد شد، مگر زمانی که شما غربال شوید و افراد آلوده و پاکان و مخلصان از همدیگر به طور کامل جدا شوند.

ظهور امام زمان(عج) و شروط آن
ظهور امام زمان(عج) متوقف بر شرط هایی است که از جمله آنهاست: وجود یاران فداکار و با ایمان که با تمام وجود آماده فداکاری در راه حاکمیت بخشیدن احکام الهی باشند و لحظه ای از پیروی دستور حجت الهی غفلت نکنند. شرط دیگر آمادگی فکری و اعتقادی توده مردم است که با شنیدن دعوت رهایی بخش امام زمان(عج)، با جان و دل پذیرا باشند و زمینه را برای هرچه بهتر و بیشتر فراهم شدن حکومت عدل جهانی آماده سازند.

علایم ظهور
گرچه برای ظهور امام زمان(عج) وقت خاصّی ذکر نشده، اما در لابلای روایات اهل بیت علیهم السلام به وقایعی به عنوان نشانه های ظهور اشاره شده است که مقارن یا به دنبال آن، ظهور حضرت مهدی(عج) واقع خواهد شد. این نشانه ها را از جهات مختلفی طبقه بندی می کنند. از بخش مهمّی از این علایم به عنوان نشانه های غیرحتمی ظهور یاد می کنند که تعداد آنها بیش از صدها مورد است که از جمله در یکی از روایات امام صادق علیه السلام به حدود 108 مورد تصریح شده است که برخی از آنها عبارتند از: فراگیر شدن ستم، پیدایش بدعت ها، بی توجهی به حق، گرایش به باطل، رو برتافتن از قرآن، بی احترامی به بزرگان، حرام شدن حلال و حرام شدن حلال، ترک امر به معروف و نهی از منکر، علنی شدن گناهان بزرگ، زیاد شدن خونریزی، سبک شمردن نماز، رقابت بر سر کسب های حرام و روی آوردن مردم به رشوه و سوگند دروغ و لهو و لعب.

(چگونگی ظهور مهدی(عج
وقتی زمان ظهور فرا رسد به دنبال ندایی آسمانی که مردم را به پیروی از حقّ دعوت خواهد کرد، حضرت مهدی(عج) در کنار خانه خدا ـ در میان رکن و مقام ـ حاضر می شود و از پیروان خود که حدود 313 نفرند بیعت می گیرد. آنگاه اوّلین سخنرانی خود را در کنار خانه خدا خطاب به مردم ایراد می کند و از جمله می فرماید: هرکس می خواهد آدم و شیث را ببیند اینک منم آدم و شیث. هرکس بخواهد نوح و سام و... ابراهیم و اسماعیل و... موسی و یوشع و... عیسی و شمعون و... محمّد و علی علیه السلام را ببیند اینک منم نوح و سام و... محمد و علی... آنگاه از تک تک کتاب های آسمانی از جمله تورات و انجیل و قرآن آیاتی تلاوت کرده، مردم را به پیروی کامل از احکام الهی فرا می خواند. به دنبال آن لحظه به لحظه، مردم به یاران آن حضرت می پیوندند. سپس به کمک امدادهای پنهان و پیدای الهی و حمایت مردم و فداکاری یاران با ایمان و مخلص، بعد از مبارزه با دشمنان، حکومت عدل جهانی را در سرتاسر عالم حاکمیت می بخشند.

وظیفه منتظران

تا آمادگی های فردی و اجتماعی در مردم ایجاد نگردد، حضرت مهدی(عج) قیام نمی کنند. بنابراین مهم ترین پرسش برای هر فرد مؤمن در دوران غیبت آن حضرت، این است که با انجام دادن چه اعمالی و متخلق شدن به چه اخلاقی، می توان به ظهور آن حضرت کمک کرد و اصولاً یک مسلمان، در دوران غیبت، چه وظایفی بر عهده دارد؟ در مجموعه سخنان معصومین علیهم السلام پاسخ های فراوانی به این پرسش، داده شده که به برخی از آنها اشاره می شود.

(شناخت امام عصر(عج
بی شک، شناخت، نخستین و مهم ترین گام در هر کاری است. به همین دلیل، یکی از اساسی ترین وظایف افراد در دوران غیبت، شناخت امام زمان(عج) است. تا انسان، شناخت درستی از ویژگی های امام(عج) نداشته باشد، نمی تواند از وظایف و مسؤولیت هایی که در زمینه پیروی از امام(عج) برعهده اوست، درک درستی داشته باشد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. امام حسن عسکری علیه السلام با معرفی حضرت مهدی(عج) به حضرت عبدالعظیم حسنی، فرمودند: فرزندم؛ محمد، امام و حجت خدا پس از من است. هرکس که بمیرد و او را نشناسد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.

در انتظار ظهور
کسی که از بی عدالتی ها و نابسامانی ها ناراحت باشد، هرلحظه در انتظار ظهور منجی موعود جهانی خواهد بود؛ زیرا می داند تنها در صورت قیام شکوهمند آن حجت برحق الهی است که همه عوامل فساد و ظلم و تعدّی از بین خواهد رفت. امام صادق علیه السلام درباره فضیلت انتظار ظهور می فرمایند: منتظر امر ما همانند مجاهدی است که در راه خدا، در خون خود بغلتد.

امام علی علیه السلام نیز فرمودند: منتظر فرج باشید و از رحمت الهی هرگز ناامید نشوید. به راستی، بهترین اعمال در پیشگاه خداوند انتظار فرج است.

خودسازی و تهذیب نفس
چون دوران انتظار، دوره آمادگی است، فرد منتظر برای آنکه در شمار یاران آن حضرت در قلم آید، باید ازپیش، شایستگی های لازم را در خود فراهم آورد. با بی مبالاتی و آلودگی به گناهان نمی توان خود را شیعه نامید، تا چه رسد به اینکه خود را شیعه منتظر بنامیم. امام صادق علیه السلام فرمودند: شما جز با پرهیزگاری به ولایت ما نائل نمی شوید. همچنین می فرمایند: هرکس می خواهد از یاوران حضرت قائم(عج) شود، باید در حال انتظار، پرهیزگار باشد و به خصلت های نیکوی اخلاقی رفتار کند.

دعا برای تعجیل فرج
با توجه به نقش مهم دعا و جایگاه والای آن، پیروان واقعی امام زمان(عج) افزون بر تکلیف های دیگر، هر صبح و شام با تمام وجود، برای تعجیل فرج آن حضرت دعا می کنند. آنان از خداوند متعال درخواست می کنند که با ظهور هرچه سریع تر آن حضرت، دل های آنها را روشن سازد تا در سایه حکومت عدل جهانی آن حجت آخرین الهی، به سعادت واقعی دست یابند. وجود مبارک حضرت ولی عصر(عج) به شیعیان سفارش می کنند: «برای تعجیل در فرج و ظهور من، بسیار دعا کنید؛ زیرا فرج و گشایش کار شما در آن است».

پیروی از نایبان امام زمان علیه السلام
پیروی از فقهای جامع الشرایط، که کارشناسان احکام الهی در دوره غیبت اند، از وظایف مهم شیعیان است. این بزرگواران از سوی ائمه اطهار علیهم السلام به عنوان رهبران فکری و اعتقادی، برگزیده شده اند. اسحاق بن یعقوب از امام زمان(عج) می پرسد: در زمان غیبت شما، احکام و مشکلاتی که برای ما پیش می آید، از چه کسانی بپرسیم؟ حضرت در جواب ایشان می نویسند: در حوادثی که پیش می آید، به راویان احادیث ما (مجتهدان جامع الشرایط) مراجعه کنید؛ زیرا آنان، حجّت و نماینده من و من، حجّت خدا بر آنانم. امام صادق علیه السلام نیز می فرمایند: شما موظف اید در زمانی که به ما دسترسی ندارید، به فقها رجوع و به گفته آنها عمل کنید. مبادا قول آنها را ردّ کنید؛ زیرا ردّ قول آنها، ردّ ما و ردّ ما، ردّ خدا به شمار می آید.

آمادگی برای یاری امام زمان(عج)
یاران فداکار حضرت افزون بر اخلاص، ایمان، استقامت و جان فشانی، از امدادهای غیبی نیز برخوردار خواهند شد. البته همه کارها با امدادهای غیبی انجام نخواهد شد. بنابراین، فراهم شدن همه زمینه های یاری آن حضرت به ویژه آمادگی های نظامی، از مهم ترین وظایف به شمار می آید. امام صادق علیه السلام می فرمایند: همه شما باید برای خروج حضرت قائم(عج) آماده باشید؛ گرچه این کار را با تهیه یک تیر انجام دهید.

راهنمایی مردم در مسایل اعتقادی
در دوران بسیار خطیر غیبت، به دلیل پیدایش شبهه ها و خطرهایی که باورهای دینی مردم را تهدید می کند، دینداری و پایبندی به احکام الهی، بسیار مشکل خواهد بود. از این رو یکی از مهم ترین وظایف قشر آگاه و اندیشمند جامعه، آن است که از مرزهای عقیدتی دفاع کنند و به پرسش ها و شبهه های فکری و اعتقادی، پاسخ های مناسبی بدهند. امام باقر علیه السلام در اشاره به اهمیت و فضیلت چنین عملی می فرمایند: کسانی که سرپرستی یتیمان آل محمد صلی الله علیه و آله را عهده دار شوند ـ یتیمانی که از امامشان جدا شده اند و در دست شیاطین و دشمنان اهل بیت علیهم السلام گرفتارند ـ و آنها را نجات دهند و از سرگردانی رها سازند، در پیشگاه الهی از درجات بسیار بالایی برخوردار خواهند شد.

(دوست داشتن امام عصر(عج
یکی از تکالیف انسان ها در برابر وجود امام زمان(عج) لزوم تحصیل محبّت آن حضرت است؛ زیرا این تکلیف، مردم را به تلاش برای شناخت بیشتر وامی دارد. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است: خداوند، تبارک و تعالی، در شب معراج به من وحی فرمود: ای محمّد، اگر هرکدام از بندگانم، مرا آن قدر عبادت کند که از شدّت عبادت در آستانه مرگ قرار گیرد، اما ولایت شما اهل بیت را نداشته باشد و در آن حال بمیرد، به جهنم خواهد رفت... آن گاه نور تک تک ائمه را به من نشان داد. هنگامی که نوبت به حضرت قائم(عج) رسید، فرمود: این قائم(عج) است... او را دوست بدار؛ زیرا من او و کسانی که او را دوست می دارند، دوست دارم.

(محزون بودن در فراق امام زمان(عج
یکی از ابعاد مسلم در سیره ائمه اطهار علیهم السلام ، ندبه و اظهار اندوه شدید در فراق حضرت مهدی(عج) است. این امر در نوع خود، نوعی آموزش به پیروان راستین مکتب اهل بیت علیهم السلام است. گروهی از یاران امام صادق علیه السلام ایشان را دیدند که مانند پدری فرزند مرده، با دلی سوزان در فراق عزیزی گریه می کند و می فرماید: ای آقای من، غیبت تو، خواب از چشمانم ربوده و زمین را بر من تنگ کرده است... چون دقت کردند، دریافتند که آن حضرت به یاد سختی فراق دوران غیبت فرزند خود؛ حضرت مهدی(عج)، چنین ناله و ندبه می کنند.

اقتدا به امام زمان علیه السلام
هنگامی که انسان، کسی را به عنوان امام معصوم، مقتدای خود قرار داد، باید در همه رفتارها و کردارها از او پیروی کند. یکی از ویژگی های حضرت مهدی(عج) بی اعتنایی به دنیا و ساده زیستی است. آیا فردی که غرق در لذت های دنیوی است، می تواند ادعا کند که من پیرو امام عصر(عج) هستم. بارزترین صفت امام زمان(عج)، عدالت و دادگستری است. آیا کسی که به بندگان خدا، ستم روا می دارد، می تواند ادعای شیعه بودن آن حضرت را داشته باشد؟ پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: خوشا به حال آن کس که قائم اهل بیت(عج) را درک کند، در حالی که در زمان غیبت آن حضرت به او تأسی داشته است.

استقامت و پایداری
در دوران غیبت، فتنه ها و گرفتاری های بسیار زیادی رخ می دهد. به گونه ای که به توصیف امام(عج)، دین داری و پاسداری از ایمان و اعتقاد همانند کندن خار با دست برهنه یا نگه داشتن سنگ گداخته از آتش در دست است. بنابراین، پایداری در ارزش های اعتقادی و آلوده نشدن به آلایش های زمانه، از وظایف مهمّ افراد منتظر است. پیامبر اکرم(ص) در تشویق به این امر مهم می فرمایند: خوشا به حال شکیباپیشه گان دوران غیبت مهدی(عج)! خوشا به حال آنانی که در چنین اوضاع سختی در راه اهل بیت علیهم السلام ثابت قدم و استوار می مانند. حضرت سجاد علیه السلام نیز می فرمایند: کسی که در دوران غیبت بر ولایت ما ثابت قدم بماند، پاداش هزار شهید همچون شهدای بدر و احد را خواهد داشت.

تولی و تبرّی
دوست داشتن دوستان خدا و اهل بیت علیهم السلام و دشمن داشتن دشمنان و بدخواهان آنها، از تکلیف های عمومی مسلمانان است. اما رعایت این تکلیف در دوران غیبت، ضرورت بیشتری پیدا می کند؛ زیرا بدین ترتیب تا حدی، از رنج ها و گرفتاری های پیروان اهل بیت علیهم السلام کاسته می شود. امام باقر علیه السلام می فرمایند: پیامبر اکرم(ص) می فرمودند: خوشا به حال کسی که دوستان قائم اهل بیت را در دوران غیبت دوست بدارد و با دشمنان آن حضرت به مخالفت برخیزد. چنین کسی از دوستان و محبان من است و در روز قیامت از بهترین افراد امّت من به شمار خواهد آمد.

تلاش برای اصلاح جامعه
اهتمام به مسایل جامعه با امر به معروف و نهی از منکر یکی از مهم ترین تکلیف های مردم در جامعه اسلامی است. کناره گیری از جمع و بی اعتنا بودن به مسائل اجتماعی و سرنوشت دیگران ناپذیرفتنی است. پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: هرکس که شب را به صبح برساند و به اصلاح امور مسلمانان اهتمام نورزد، مسلمان نیست. یکی از اهداف قیام امام زمان(عج)، در آخرالزمان از بین بردن ستم و برقراری عدالت همگانی در سرتاسر جهان است. آیا می توان تصور کرد که انسانی که خود را پیرو آن حضرت می داند، برای اصلاح جامعه گامی برندارد؟

رعایت حقوق اختصاصی امام زمان(عج)
حقوق خاصی برای امام زمان(عج) در نظر گرفته شده که هر فرد مؤمنی در حد توان باید در دوره غیبت به آنها نظر داشته باشد. به برخی از آنها اشاره می شود:

الف ـ به پا خاستن هنگام ذکر نام یا القاب آن حضرت: سیره شیعیان در طول تاریخ، برخاستن به هنگام شنیدن نام مخصوص آن حضرت بوده است. درباره خاستگاه این سیره نقل می کنند: روزی در مجلس امام صادق علیه السلام ، یادی از امام زمان(عج) شد. امام صادق علیه السلام با تمام قد از جای خود برخاستند. همچنین روایت شده است که هرگاه در حضور امام رضا علیه السلام ، نامی از آن حضرت به میان می آمد، آن حضرت از جای خود بلند می شدند، دست های مبارکشان را بر سر می نهادند و می فرمودند: خدایا، در فرجش تعجیل بفرما و قیامش را آسان کن.

ب ـ دعا برای امام عصر(عج): دعا در فرهنگ اسلامی، از عوامل مهم توجه و عنایت خاص خداوند به انسان است. در قرآن آمده است: اگر دعای شما نبود، خداوند به شما توجّهی نمی کرد. این مسئله در زمان غیبت اهمیت بیشتری می یابد. به ویژه آنکه ائمه اطهار علیهم السلام همیشه مردم را به دعا برای سلامتی امام زمان(عج)، عزت، نصرت و تعجیل در ظهورش، فرا می خواندند. یونس بن عبدالرحمن می گوید: حضرت رضا علیه السلام همواره به دعا برای صاحب الامر(عج) توصیه می کردند.

ج ـ صدقه دادن به نیابت از امام زمان: یکی از نشانه های مهم مودّت و دوستی امام زمان(عج)، مقدم داشتن آن حضرت بر خود در همه کارهاست. سید بن طاوس در کتاب کشف المحجة در ضمن سفارش هایی به فرزند خود می نویسد: در پیروی و وفاداری و دلبستگی به امام زمان(عج) آن گونه باش که خداوند و رسول صلی الله علیه و آله و پدران آن حضرت و خود او، از تو می خواهند. هنگامی که نمازهای حاجت را به جای می آوری، حوایج آن بزرگوار را برخواسته های خود مقدم بدار. صدقه دادن از سوی آن جناب را پیش از صدقه دادن از سوی خودت و عزیزانت قرار بده. دعا برای آن حضرت را بر دعا برای خودت مقدم بدار. خلاصه، در هرکار خیری که مایه وفای به حق آن حضرت است، آن بزرگوار را مقدم بدار؛ زیرا این کار سبب احسان و توجه بیشتر آن حضرت به تو می شود.

د ـ وسیله توسل و طلب شفاعت از خدا: ائمه اطهار علیهم السلام اسماء حسنایِ الهی اند. خداوند هم دستور داده است که بندگانش، او را با اسماء حسنایش بخوانند. در نتیجه، یکی از بهترین و کامل ترین راه های توسل و حاجت خواستن از خداوند، شفیع قراردادن اهل بیت عصمت علیهم السلام است. حضرت رضا علیه السلام در این زمینه فرموده اند: هرگاه گرفتاری و سختی ای بر شما وارد شد، با توسل به ما از خدای عزوجل، کمک بخواهید. در چگونگی توسل به امام عصر(عج) نیز چنین وارد شده است: بارخدایا، من از تو می خواهم به حق ولی و حجتت؛ امام زمان(عج)، که مرا در همه امور یاری کنی و به احترام او، همه بدی ها را از من دور سازی...

خواندن دعای توفیق شناخت حجت
زُراره می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم! اگر من، دوره ی غیبت را درک کردم، چه بکنم؟ حضرت فرمودند: ای زراره، اگر آن دوره را درک کردی، همیشه این دعا را بخوان: «خدایا، خودت را به من بشناسان؛ زیرا اگر خودت را به من نشناسانی، پیامبرت را نخواهم شناخت. خدایا، رسولت را به من بشناسان؛ زیرا اگر او را به من نشناسانی، حجت و ولیّت را نخواهم شناخت. خدایا، حجتت را به من بشناسان؛ زیرا اگر حجتت را به من نشناسانی، در دینم گم راه خواهم شد.

(ویژگی های حکومت مهدی(عج

گسترش عدالت
برقراری عدالت در سرتاسر عالم و ریشه کن کردن بیداد و تبعیض و بی عدالتی از اهداف اصلی حکومت حضرت مهدی(عج) است. به این دست آورد مهم، در اغلب روایت هایی که از اهل بیت علیهم السلام رسیده، تصریح شده است و حتی در این روایات بر دعوت به توحید و مبارزه با شرک و کفر به اندازه ایجاد عدالت و اجرای آن تأکید نشده است. در سخنی از امام رضا علیه السلام آمده است: خداوند متعال به دست حضرت مهدی(عج) زمین را از هر ستمی پاک می کند و احدی جرأت ستم کردن به دیگری را پیدا نخواهد کرد.

رفاه و آسایش
یکی از دست آوردهای حکومت امام زمان(عج) رفاه و آسایش عمومی است. این امر زمینه رشد و تعالی معنوی و فکری افراد را فراهم خواهد ساخت. پیامبر اکرم(ص) در اشاره به این امر می فرماید: «وقتی در امت من مهدی علیه السلام قیام کند... در زمان او مردم به نعمت هایی دست می یابند که در هیچ زمانی به آنها دست نیافته اند. آسمان باران خود را بر آنها فرو می فرستد و زمین برکاتش را آشکار می سازد».

اجرای اصل مساوات
یکی از برنامه های حکومت امام مهدی(عج) اجرای کامل اصل مساوات است که به برکت آن زمینه تعدیل ثروت ها فراهم می شود و کالاهای مورد نیاز مردم به صورت عادلانه در بین همه افراد تقسیم خواهد شد و از تراکم ثروت و احتکار جلوگیری می شود. در پی اجرای این برنامه هیچ فرد محتاج و تهیدستی باقی نخواهد ماند.

حکومت فراگیر
در زمان امام زمان(عج) حکومت واحد جهانی تحقق پیدا خواهد کرد. روشن است که این کار تنها از طریق برطرف شدن زمینه های اختلاف و کشمکش میسّر است. در آن دوره همه انسان ها همانند افراد یک خانواده بر اساس صفا و صمیمیّت با یکدیگر رفتار خواهند کرد. در اشاره به فراگیری حکومت امام زمان(عج)، در روایتی از رسول خدا(ص) این گونه آمده است: سوگند به آن خدایی که مرا به پیامبری مبعوث کرده است، اگر جز یک روز از عمر دنیا باقی نماند، خداوند آن روز را به اندازه ای طولانی خواهد ساخت که مهدی(عج) قیام کند و حکومت او شرق و غرب عالم را فرا گیرد.

حاکمیت محرومان
در حکومتی که امام مهدی(عج) آن را بنیان گذاری خواهد کرد، زمام امور در دست طبقات محروم و مستضعف جامعه خواهد بود و طبقه اشراف و مستکبران که همواره از قبول حقّ و عدالت در طول تاریخ خودداری کرده اند و همیشه بر اثر خوی برتری جویی و سلطه طلبی در مقابل حرکت های اصلاحی انبیا و اولیا ایستاده اند در حکومت حضرت جایگاهی نخواهند داشت و آیه پنج سوره قصص با تعبیر «ما اراده کرده ایم که بر مستضعفان منّت نهاده، آنها را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم»، به صراحت از امامت و فرمانروایی مستضعفان و فرودستان در دوره ظهور امام زمان(عج) سخن می گوید و نوید پایان دوره ستم و تعدّی و حاکمیت مظلومان را می دهد. واضح است که وعده خداوند اگرچه دیر تحقق پیدا کند، تخلّف ناپذیر است.

رشد فضایل اخلاقی
وقتی حکومت موعود جهانی مستقر شد، در پی رهنمودها و تربیت و ارشاد امام(عج)، سجایای اخلاقی شکوفا می شود و رذایل اخلاقی از جامعه رخت برخواهد بست. علی بن ابی طالب علیه السلام تصریح می کنند که وقتی قائم آل محمد(ص) قیام کنند کینه و عداوت از دل انسان ها پاک خواهد شد و آنها چون برادران صمیمی با کمال آرامش و امنیت و صفا و صمیمیت در کنار یکدیگر زندگی خواهند کرد...

گسترش دانش
یکی از ویژگی های حکومت حضرت مهدی(عج) گسترش بی نظیر دانش است. امام صادق علیه السلام می فرمایند: دانش 27 حرف است. تمام آنچه پیامبران الهی به بشر عرضه کرده اند تنها دو بخش از این 27 بخش علم است و مردم از اوّل خلقت تا به امروز تنها با دو بخش از علوم آشنایی دارند. هنگامی که قائم ما قیام کنند 25 بخش دیگر علم را بر مردم عرضه می کند، آن را گسترش می دهد. بنابراین این مایه پیشرفت های مهم علمی و همین طور پیشرفت های دیگری که تا زمان ظهور آن حضرت تحقق خواهد یافت، در مقابل رشد علوم در زمان حکومت حضرت مهدی(عج) بسیار ناچیز خواهد بود.

امنیت بی سابقه
امام زمان(عج) در مدت کوتاهی پس از ظهور، از طریق اجرای عدالت امنیت را در سرتاسر جهان حاکمیت خواهد بخشید. واضح است که وقتی مردم از هر حیث تأمین شدند و ثمره کوشش هایشان بی کم وکاست به خود آنها رسید، پدیده شوم استثمار و بهره کشی از بین خواهد رفت و زمینه برای امنیّت همه جانبه فراهم می شود.

امام علی بین ابی طالب علیه السلام در اشاره به این واقعیت می فرمایند: چون قائم ما قیام کند هر زن در آن زمان، با همه زیب و زیورِ خویش، فاصله عراق تا شام را بدون کوچک ترین ترسی به تنهایی خواهد پیمود.

پیشرفت قضاوت
در دوره حکومت امام زمان(عج) به علت استفاده از ابزارهای پیشرفته علمی و به کار گرفتن افراد امین و توانا در پست های قضایی، حدود الهی به طور کامل اجرا خواهد شد و به اندازه سر سوزنی به کسی ظلم نخواهد شد و حق کسی ضایع نخواهد گشت.

امام باقر علیه السلام در این باره می فرمایند: پس از ظهور مهدی(عج) هیچ حقی از کسی بر عهده دیگری نخواهد ماند مگر آنکه آن حضرت آن را باز ستانده، به صاحبش خواهد داد.

تقسیم اموال
وقتی دارایی ها در اختیار امام زمان(عج) قرار گرفت، آن حضرت با در نظر گرفتن نیازهای افراد به هرکس به اندازه ای که نیاز دارد، خواهد بخشید. امام باقر علیه السلام می فرمایند: «هنگامی که قائم اهل بیت قیام کند، بیت المال را به گونه ای یکسان و عادلانه در میان مردم قسمت خواهد کرد و به مردم خواهد فرمود: بیایید از این اموال به میزانی که نیاز دارید بردارید و این همان چیزی است که برای آن پیوند خویشاوندی را قطع می کردید و برای به دست آوردن آن مرتکب گناه شده، حتی به خون ریزی و قتل و جنایت دست می زدید... او به گونه ای در بخشش اموال سعه صدر و بزرگواری نشان خواهد داد که تا به آن روز کسی چنان رفتاری نداشته است».

حضرت مهدی(عج) پس از استقرار حکومت عدل جهانی تمام ویرانی های ناشی از حاکمیت طاغوت های ستمگر را آباد می سازد و اثری از خرابی و ویرانی باقی نخواهد گذاشت. راه ها و جاده ها را گسترش داده، مقررات خاص در این باره وضع خواهد فرمود. در روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است که در زمان حکومت حضرت مهدی(عج) در روی زمین هیچ ویرانی نمی ماند مگر آنکه آباد می شود. همچنین در روایت آمده است که در آن هنگام راه های اصلی را بیش از پیش گسترش خواهند داد.

پاک سازی روی زمین از وجود ظالمان

یکی از رسالت های مهم حضرت مهدی(عج) پاک سازی زمین از لوث وجود ستمگران است؛ به طوری که برخی از یاران امام(عج) به علت ظاهربینی و ساده لوحی از شدت عمل حضرت نسبت به ستمگران تعجب می کنند؛ غافل از آنکه بدون از بین رفتن آنها عدل و داد در جامعه حاکمیت پیدا نمی کند؛ به عبارت دیگر مبارزه بی امان و قاطع آن حضرت با افراد متجاوز و ستمگر همانند انجام دادن عمل جراحی برای رفع غده خطرناک سرطانی در بدن است که از این طریق امکان پاک سازی همه جانبه جامعه فراهم می شود.

احیای احکام اسلام
حضرت شیوه درست بهره برداری از احکام را به مردم می آموزند و آن بخش از کتاب و سنت را که متروک و منزوی شده زنده می کنند. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: «خداوند اسلام را پس از خوار شدن بدو عزّت خواهد بخشید و پس از متروک ماندن احکام آن دوباره آن را زنده می کند و هرگونه بدعتی را به دست مهدی(عج) از بین خواهد برد و گمراهی را نابود و سنت های اصیل را زنده خواهد ساخت».

توسعه صنعت و فناوری
در روایات مربوط به وقایع دوران حکومت حضرت مهدی(عج) به مسائلی اشاره شده که هریک حکایت از پیشرفت فوق العاده فناوری و صنعت در آن زمان دارد. امام صادق علیه السلام می فرمایند: وقتی که قائم ما قیام کند، خداوند قدرت شنوایی و بینایی شیعیان ما را افزایش می دهد؛ به گونه ای که از فاصله دور او با شیعیانش سخن می گوید و آنان سخنش را می شنوند و حضرت را می بینند. پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: در آن هنگام زمین در کمتر از یک چشم به هم زدن پیموده می شود؛ به گونه ای که اگر کسی از آنان بخواهد شرق یا غرب زمین را در ساعتی بپیماید این کار در کمترین زمان ممکن میسر خواهد بود.

(سخنان حضرت مهدی (عج

زمان و علامت ظهور
برای ظهور امام زمان(عج) وقت خاصی تعیین نشده و همواره در سخنان پیامبراکرم(ص) و ائمه اطهار علیهم السلام از گمانه زنی در این زمینه نهی شده است؛ چرا که مشیت الهی آن است که زمان دقیق این واقعه مبارک، برای مصلحتی که در آن هست؛ از همگان مخفی باشد. البته برای ظهور علامت های بسیاری در روایات ذکر شده است ولی هیچ کدام از آنها وقت خاص ظهور را مشخص نمی سازد. در توقیعی که از سوی امام زمان(عج) خطاب به علی بن محمد سمری، آخرین نایب خاص دوره غیبت صغری، صادر شده آمده است: دوره ی غیبت کبری آغاز شد و ظهور واقع نخواهد شد مگر وقتی که خداوند متعال اجازه دهد و این کار هم بعد از زمانی بسیار طولانی ـ آن وقت که قلب ها قساوت پیدا کرد و زمین از ستم پر شد ـ به وقوع خواهد پیوست.

راه نجات
بی شک در طول زمان، برخی شبهات فکری و اعتقادی رخ می نماید که بر اثر نبود دقت و تأمل لازم عده ای را به بیراهه می کشاند در چنین هنگامی وجود معیاری که انسان را از انحراف باز دارد بسیار ضروری است. زمانی در بین گروهی از اندیشمندان شیعه در بحث های کلامی اختلاف پدید آمد. از ناحیه امام عصر(عج) توقیعی صادر شد که در بخشی از آن چنین توصیه شده بود: از راه راست منحرف نشوید و مقصد و جهت گیری خودتان را از طریق دوستی ما اهل بیت به سوی سنت و سیره روشن قرار دهید. تقوای الهی پیشه کنید و از رهنمودهای ما پیروی کنید.

مطرود ائمه اطهار علیهم السلام
در بسیار از دعاها و زیارات از ائمه اطهار علیهم السلام به عنوان صراط و میزان یاد می شود. از این رو رضایت ائمه اطهار حکایت از رضایت خداوند دارد. همچنان که اگر عملکرد کسی مورد تأیید آن بزرگواران نباشد بی شک مورد پسند خدا و رسول نیز نخواهد بود. در یکی از سخنان حضرت بقیة الله(عج) در این باره آمده است: هر که ما از او بیزاری بجوییم خدا و فرشتگان او و همه پیامبران الهی و اولیایش نیز از او بیزاری می جویید.

شکوه از مردم
امام زمان(عج) در شکوه از مردمی که بر اثر سستی و بی توجهی به دین از مسیر هدایت منحرف و دچار فتنه ها می شوند چنین می فرمایند: چگونه این مردم در فتنه افتاده، در وادی سرگردانی گام بر می دارند و گاهی به چپ و گاهی به راست می روند؟ از دین خود دست بر می دارند یا دچار تردید می شوند یا گاهی حتی با حقّ به دشمنی می پردازند. اینان یا آنچه در روایات و اخبار صحیح آمده درک نکرده اند، یا اگر درک کرده اند خود را به فراموشی می زنند...

سفارش به استغفار
گناهان همچون سم سلامت روح انسان را به خطر می اندازند. هرگاه انسان در نتیجه فریب نفس اماره یا وسوسه های شیطان و غفلت هایی که بر اثر مشغول شدن به دنیا و زینت های آن پیش می آید دچار گناه شود، لازم است هرچه زودتر از طریق توبه و استغفار نسبت به تدارک گذشته و برطرف ساختن آثار سوء گناه اقدام کند؛ به امید آن که مشمول رحمت و غفران الهی قرار گیرد. امام عصر(عج) در پاسخ به حسن بن فضل یمانی که مرتکب خطایی شده بود و با ارسال نامه ای از آن حضرت عذرخواهی کرده بود، نوشتند: هرگاه از گناه و اشتباهی که مرتکب شده ای به درگاه خداوند متعال استغفار کنی، خداوند آن را می بخشد.

آثار بخل و یاری نکردن نیازمندان
حضرت مهدی(عج) درباره کسانی که به رغم برخورداری از نعمت های الهی، از رسیدگی به وضع محرومان خودداری می کنند فرموده است: هرکس که خداوند به او نعمت هایی عنایت کرده و از رسیدگی به وضع آن دسته از افراد که درباره آنها سفارش شده بخل ورزد، در دنیا و آخرت در زمره زیانکاران قرار خواهد گرفت.

راه عاقبت به خیری

از آرزوهای مهم تک تک افراد آن است که در زندگی به گونه ای رفتار کنند که عاقبت نیکی داشته باشند. در این زمینه رهنمودهای بسیاری از اولیای الهی نقل شده است که بی شک رعایت آنها انسان را به سعادت واقعی و عاقبت بخیری موفق می سازد. حضرت مهدی(عج) در این باره می فرمایند: شیعیان ما وقتی به فرجام نیک دست می یابند که از گناهانی که خداوند نهی کرده به طور کامل دوری کنند و هیچ یک از آنها را مرتکب نشوند.

اوّلین سخن امام زمان علیه السلام در زمان ظهور
مرحوم شیخ صدوق نقل می کنند وقتی که امام زمان(عج) ظهور کنند در حالی که به دیوار کعبه تکیه کرده اند ابتدا این آیه را قرائت خواهند کرد:بَقیة اللّه خیر لَکُمْ اِنْ کُنْتم مؤمنین؛ بقیة اللّه برای شما بهتر است اگر اهل ایمان باشید.

آن گاه خواهند فرمود منم بقیّة الله و حجت خدا و خلیفه و جانشین او برای شما. نقل شده است از آن زمان به بعد هرکس که خدمت حضرت مهدی(عج) می رسد به آن حضرت با عبارت: السّلام علیک یا بقیّة الله؛ سلام بر تو ای بقیّة اللّه؛ سلام خواهد داد.

امام مهدی(عج) در قرآن

پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار علیهم السلام این مفسّران حقیقی قرآن، آیات فراوانی را به امام زمان(عج)، تفسیر و تأویل یا بر آن تطبیق داده اند که به برخی از آنها اشاره می شود:

و ما اراده کردیم برآنان که در زمین مستضعف واقع شدند، منّت بگذاریم و آنان را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم.

از علی بن ابی طالب علیه السلام در تأویل این آیه رسیده است که: مراد از مستضعفان، خاندان پیامبر(ص) است که خداوند، سرانجام مهدی این خانواده را بر می انگیزد و آنان را بدو به عزت و شکوه می رساند و دشمنانشان را خوار و بی مقدار می کند.

خداوند به کسانی از شما که ایمان آورند و کارهای شایسته انجام دهند، وعده داده است که آنان را در روی زمین به حاکمیّت برساند.

امام سجّاد علیه السلام در توضیح این آیه فرمودند: به خدا سوگند، این مؤمنان شایسته کردار، شیعیان ما اهل بیت اند. خداوند
این نوید و وعده مبارک را به دست بزرگ مردی از خاندان ما تحقق خواهد بخشید، که او، مهدیِ این امّت است.

به راستی، ما پس از نوشتن در ذکر (همه کتاب های آسمانی یا تورات) در زبور داود نیز نوشتیم که بندگان نیکوکار من، ملک زمین را به ارث خواهند برد.

امام باقر علیه السلام در تفسیر این آیه می فرمایند: مراد از آنها، اصحاب حضرت مهدی(عج) در آخرالزمان است.

او خدایی است که رسولش را با دین حقّ فرستاد، تا او را بر همه ی آیین ها پیروز کند. هرچند که مشرکان، این کار را نپسندند.

ابوبصیر از امام صادق علیه السلام درباره این آیه پرسید. آن حضرت در پاسخ فرمودند: به خدا سوگند، تأویل این آیه هنوز واقع نشده است. ابوبصیر می پرسد: فدایت گردم، تأویل این آیه چه هنگامی تحقق خواهد یافت؟ امام صادق علیه السلام می فرمایند: آنگاه که قائم آل محمد(عج) به اراده الهی قیام کنند. هنگامی که آن حضرت قیام کردند، از شرک و شرک گرایی، اثری نخواهد ماند و دین حق بر همه آیین ها چیره خواهد شد.

بدانید خداوند زمین را پس از مردنش، زنده خواهد ساخت.

امام باقر علیه السلام در توضیح این آیه می فرمایند: خداوند متعال، زمین را پس از آنکه اهل آن کفر بورزند، به دست حضرت قائم(عج) زنده خواهد کرد. حضرت باقر علیه السلام در روایت دیگری، در این باره می فرمایند: منظور از مردن زمین، کفر ورزیدن اهل آن است. خداوند، آن را به یاری حضرت قائم(عج) زنده خواهد کرد؛ یعنی عدالت را در آن استقرار خواهد بخشید.

...و کسی که مظلومانه به قتل برسد، ما به ولّی او، تسلط بر قاتل را داده ایم (یا دیه بگیرد یا قصاص کند یا درگذرد). پس آن که در مقام قتل و خونریزی، اسراف نکند، از جانب ما، منصور و مؤید خواهد بود.

امام باقر علیه السلام در تبیین مضمون این آیه می فرمایند: مراد از قُتِل مظلوما حسین بن علی علیه السلام است که مظلومانه کشته شد و اولیای خون آن حضرت، ماییم. هنگامی که قائم ما قیام کند، خون امام حسین علیه السلام را خواهد خواست... و انه کان منصورا؛ یعنی جهان به پایان نخواهد رسید، تا انتقام این خون به دست مردی از خاندان رسول صلی الله علیه و آله گرفته شود. مردی که جهان را از قسط و عدل پر خواهد کرد، همان گونه که پیش از آن، از ستم لبریز می شود.

بقیة الله (ذخیره الهی) برای شما مردم ـ اگر مؤمن باشید ـ از هر چیزی و هر کسی، بهتر است.

مرحوم طبرسی در کتاب احتجاج از علی بن ابی طالب علیه السلام روایت می کند که: بقیة الله یعنی مهدی(عج)، که پس از سپری شدن دوره ای طولانی، خواهد آمد و زمین را از عدل پرخواهد ساخت، همان گونه که از ستم پر می شود.

امام باقر علیه السلام می فرمایند: هنگامی که حضرت مهدی(عج) قیام کنند، به دیوار کعبه تکیه می کنند. آنگاه، نخستین سخنی که بر زبان جاری می سازند، عبارت است از آیه بقیة اللّه خیرلکم ان کنتم مؤمنین. از آن پس، هر مسلمانی که به آن حضرت سلام می دهد، از این عبارت استفاده خواهد کرد: السلام علیک یا بقیة اللّه فی ارضه.

آن کیست که دعای بیچاره مضطر را به اجابت می رساند و رنج و اندوه را برطرف می سازد و شما را جانشینان بر روی زمین قرار می دهد.

از امام صادق علیه السلام روایت شده است: این آیه درباره قائم آل محمد صلی الله علیه و آله نازل شد. به خدا سوگند، اوست که هنگام قیام، در مقام ابراهیم، دو رکعت نماز می خواند و دست به دعا برمی دارد. آنگاه، خداوند، دعای او را اجابت می کند و ناراحتی اش را می زداید و او را خلیفه خود در زمین قرار می دهد.

کسانی که اگر آنها را در زمین ساکن کردیم، نماز را بر پا می دارند و زکات می دهند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند.

امام باقر علیه السلام می فرمایند: این آیه متعلق به خاندان محمد صلی الله علیه و آله است؛ یعنی دوازدهمین امام، حضرت مهدی موعود(عج) و یاران ایشان که خداوند، آنها را در شرق و غرب جهان، جای می دهد و دین اسلام را چیره می کند و هر بدعت باطلی را به یاری او و یارانش محو می کند.

الم. این کتاب که هیچ تردیدی در آن نیست، مایه هدایت پرهیزکاران است؛ آنانی که به غیب ایمان آورده اند، نماز را برپا می دارند و از آنچه به آنها روزی کرده ایم، انفاق می کنند.

یحیی بن ابی القاسم می گوید: از امام صادق علیه السلام درباره این آیات پرسیدم. آن حضرت در پاسخ فرمودند: مراد از متقیان، شیعیان علی بن ابی طالب علیه السلام اند و غیب، هم همان حجّت غائب است. و در جای دیگر، امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: یؤمنون بالغیب؛ یعنی ایمان بیاورند به قیام قائم(عج).

پس به کارهای نیک سبقت گیرید. هرجا که باشید، خداوند همه شما را گرد خواهد آورد.

ابوخالد می گوید: امام باقر در تفسیر این آیه فرمودند: در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید؛ یعنی به ولایت چنگ بزنید. مراد از این فرمایش خداوند که هرجا باشید، همه شما را گرد خواهد آورد، اصحاب حضرت قائم(عج)اند که شمارشان سیصد و اندی نفر است. به خدا سوگند، امّت معدود که در آیات قرآن ذکر شده است، ایشانند... آنها همانند ابرهای پاییزی در یک ساعت (از سرتاسر عالم) جمع خواهند شد.

سوگند به عصر که انسان در زیانکاری است. مگر آنان که ایمان آورده اند و کارهای نیک انجام می دهند و یکدیگر را به حق و پایداری سفارش می کنند.

مفضل بن عمر از تفسیر این سوره پرسید. امام صادق علیه السلام این گونه پاسخ دادند: سوگند به عصر؛ یعنی عصر قیام حضرت قائم(عج). و انسان در زیانکاری و خسران است؛ یعنی دشمنان ما اهلبیت در زیانند. مگر کسانی که ایمان آورند؛ یعنی آن که به آیات خدا ایمان آورند... یکدیگر را به حق سفارش کنند؛ یعنی به امامت سفارش کنند. یکدیگر را به صبر و پایداری توصیه کنند؛ یعنی در دوران غیبت امام زمان(عج)، مردم را به پایداری در اعتقادات تشویق می کنند.

مهدی(عج) در سخنان اهل بیت

(پیامبر اکرم(ص
ـ رسول خدا(ص) فرمودند: بشارت می دهم شما را به مهدی. او در میان امّت من مبعوث خواهد شد و این زمانی است که مردم دچار تفرقه، تزلزل و گرفتاری شده اند. او زمین را از عدل و داد پرخواهد ساخت همان گونه که پیش از آن از ستم پر می شود. ساکنان زمین و آسمان از وجود او خشنود خواهند شد.

ـ رسول خدا(ص) در حالی که با دست مبارک خود به امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام اشاره می کردند خطاب به مردم فرمودند: «قسم به خدایی که مرا به حق به پیامبری مبعوث کرد، مهدی این امت از نسل این دو فرزند من است. وقتی دنیا دچار هرج و مرج و فتنه ها از هر طرف آشکار و راه ها ناامن شد و مردم به چپاول و غارت یکدیگر پرداختند و بزرگتر به کوچکتر رحم نکرد و در مقابل، کوچکتر هم احترام بزرگتر را نگاه نداشت، خداوند در چنین وضعی از نسل این دو (امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام ) فردی را بر می انگیزد که دژ گمراهی را فتح کرده، دل های نفوذناپذیر را تحت نفوذ خود قرار می دهد. او در آخرالزمان برای احیای شریعت قیام می کند، همان گونه که من در اول بعثت برای ترویج و تحکیم دین الهی مبعوث شدم.

حضرت علی علیه السلام
ـ روزی علی بن ابیطالب علیه السلام در معرفی شخصیت و منزلت حضرت مهدی(عج) مطالبی بیان کردند و از جمله فرمودند:

صاحب الامر از فرزندان من است... او قلّه شرف و بزرگواری عرب و اقیانوس بی کران کرامت بشر و برگزیده تبار خویش است. اگر
رگبار مرگ فرو ریزد لحظه ای هراس به دل راه نمی دهد. اگر همه پیروان مؤمنش در محاصره دشمن قرار گیرند از خود ناتوانی نشان
نمی دهد. در مبارزه با شجاع ترین افراد عقب نشینی نمی کند. او سلحشورِ همیشه پیروز است... هنگام بخشش دست بخشنده پروردگار
عالم است. بلندترین قله جهان در برابر عظمت او کوچک و بی ارزش به شمار می رود. کوه های بلند در برابر بزرگواری او سست
است. او دژ و پناهگاه محکمی است. دانشش از همه بیشتر و لطف و مرحمتش در همه جا گسترده است. پروردگارا، بیعت او را پایان
بخش اندوه ها قرار ده.

ـ مولی الموحدین علی علیه السلام قائم آل محمد(عج) را این گونه توصیف می کنند: «قائم ما اهل بیت برای افرادی که خواستار هدایتند کفایت می کند و برای آنانی که می خواهند عبرت بگیرند عبرت است و برای آن دسته ای که کبر و نخوت می ورزند عذابی جانکاه است».

امام حسن علیه السلام
امام حسن علیه السلام در توصیف دوران حکومت حضرت مهدی(عج) می فرمایند: «در دولت مهدی(عج) زمین برکات خود را ظاهر می کند و آسمان نیز برکاتش را بر آن حضرت فرو می فرستد. تمام گنج های پنهان در دل زمین در دوران حکومت او آشکار می شود و امام عصر(عج) تمام سرزمین های بین مشرق و مغرب عالم را مالک می شود. خوشا به حال کسی که روزگار خوش و مسعود فرمانروایی او را درک کند و به رهنمودهای حیات بخش او گوش کرده، از آنها به طور کامل تبعیت کند».

امام حسین علیه السلام
ـ امام حسین علیه السلام می فرمایند: نهمین فرزند من قائم به حق است. خداوند متعال بدو زمین مرده را زنده می کند. احکام دین خود را به دست آن حضرت آشکار خواهد ساخت و حق را پیروزی خواهد بخشید؛ هرچند مشرکان از این کار خوششان نیاید».

ـ در اشاره به دشواری های دوران غیبت امام زمان(عج)، حضرت سیدالشهدا علیه السلام می فرمایند: «برای مهدی دوره غیبتی هست که در آن زمان گروهی از دین برخواهند گشت؛ اما عده دیگر علی رغم همه سختی ها در اعتقاد خود ثابت قدم خواهند ماند. دشمنان از روی شماتت و تمسخر، به این دسته خواهند گفت: اگر راست می گویید این وعده ظهور امام که به شما داده اند کی واقع می شود؟ آگاه باشید افرادی که در چنان وضعی بردباری را پیشه خود می سازند، همانند آن دسته از مجاهدانی هستند که در رکاب پیامبر اکرم(ص) مشغول جهاد باشند».

امام باقر علیه السلام
ـ حضرت امام باقر علیه السلام می فرمایند: او [حضرت مهدی(عج)] مولودی است که قیامش در آخرالزمان واقع خواهد شد. او مهدی آل محمد(عج) است. برای او دوره غیبتی پیش خواهد آمد که در آن زمان گروهی از مردم دچار گمراهی می شوند و گروهی نیز ثابت قدم خواهند ماند. آن گاه حضرت خطاب به راوی می فرمایند: خوشا به حال تو اگر او را دریابی و خوشا به حال هرکسی که حضور او را درک کند.

ـ وقتی که قائم قیام کند با مقاومت مردم نادان، بیش از مقاومت نادان های زمان جاهلیت در برابر رسول خدا، روبرو می شوند. حضرت در تبیین این مسئله می افزایند: رسول خدا(ص) با نادان هایی روبرو شد که سنگ یا چوب تراشیده را عبادت می کردند ولی حضرت قائم با نادان هایی روبرو می شود که قرآن را تأویل می کنند و بدان استدلال می کنند. سپس فرمود: به خدا سوگند عدل او در خانه های آنها می رود چنانکه گرما و سرما به درون خانه هاشان می رود.

امام صادق علیه السلام
حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند: قائم پنجمین امام از نسل فرزندم موسی است. او فرزند بهترین بانو است. غیبتی در پیش دارد که اهل باطل در آن به تردید می افتند. بعد از آن خدا او را ظاهر می سازد و سرتاسر روی زمین به نور خدا روشن شده، احدی در برابر غیر خداوند متعال کرنش نخواهد کرد و تمام گوشه و کنار عالم محل عبادت خدا خواهد شد و تنها دین، دین توحید خواهد بود؛ هرچند که مشرکان از این کار خرسند نباشند.

امام کاظم علیه السلام
امام کاظم علیه السلام می فرمایند: هنگامی که پنجمین فرزند وصی هفتم از دیدگان ناپدید شود، نگران دینتان باشید. مواظب باشید تا کسی نتواند شما را در دینتان دچار انحراف کند. بی تردید برای او دوره غیبتی در پیش است که در آن بسیاری از افراد از اعتقاد به آن حجت الهی برخواهند گشت. این آزمونی الهی است که خداوند بدان شما را آزمایش خواهد کرد.

امام جواد علیه السلام
حضرت عبدالعظیم حسنی می گوید: روزی به خدمت مولایم حضرت امام جواد علیه السلام رسیدم تا درباره قائم آل محمد(عج) از ایشان سؤالاتی بپرسم؛ اما به محض آنکه به خدمت آن حضرت رسیدم بدون آنکه چیزی بپرسم فرمودند:

ای اباالقاسم، قائم ما آل محمّد، همان مهدی است که در دوران غیبتی که خواهد داشت، در انتظار او به سر بردن و در زمان ظهورش از او پیروی کردن واجب است. او سومین نفر از نسل من است. سوگند به خدایی که محمد(ص) را به پیامبری مبعوث کرد و مقام امامت را به ما اختصاص داد، اگر از دنیا فقط یک روز باقی مانده باشد، خداوند آن روز را به اندازه ای طولانی خواهد ساخت که مهدی قیام کند و زمین را بعد از آنکه از ظلم پر شده است از عدل پر سازد.

امام هادی علیه السلام
وقتی مادر امام مهدی(عج) برای اوّلین بار به خدمت امام هادی علیه السلام رسیدند، حضرت هادی علیه السلام خطاب به ایشان فرمودند: بشارت باد تو را به فرزندی که سلطان و فرمانروای شرق و غرب عالم خواهد شد و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد.

امام زمان علیه السلام
حضرت مهدی(عج) خطاب به یکی از شیعیان که به خدمتشان مشرّف شده بودند این گونه خود را معرفی می کنند: من قائم آل محمد(عج) هستم که در آخرالزمان با این شمشیر قیام می کنم و اساس ظلم و تعدی را از میان برمی دارم و زمین را پس از آنکه از ستم پرشده از عدل و داد پر خواهم ساخت.

مهدی(عج) در نگاه عالمان اهل سنت

ابن اثیر
ابن اثیر، صاحب کتاب مهم النّهایة فی غریب الحدیث و متوفای سال 606، درباره مهدی قائم آل محمد(ص) می نویسد: مهدی یعنی کسی که خداوند راه حق را به او نشان داده است و همین کلمه مهدی نام آن کسی است که پیامبر اکرم(ص) مژده داده است که در آخرالزمان خواهد آمد. در حدیث آمده است که در روزگار مهدی گذشت زمان بسیار سریع به نظر خواهد رسید و یک سال همچون یک ماه به نظر خواهد آمد.

ابن کثیر دمشقی
حافظ عمادالدین ابن کثیر، عالم بزرگ اهل سنت و متوفای سال 774 ق، در کتاب نهایة البدایة فی الفتن والملاحم می نویسد: دوران مهدی روزگار فراوانی نعمت ها خواهد بود. در آن زمان میوه ها زیاد و کشتزارها پربار می شوند. ثروت و دارایی افراد فزونی می گیرد و دین استواری خود را باز می یابد و حکومت پایدار و دشمنان سرکوب و نعمت ها ماندنی می شوند.

ابن خلدون
ابن خلدون از بزرگان حکما و مورخان اهل سنت است. وی علاوه بر مقدمه معروف تاریخ، یک کتاب مهم تاریخی به نام کتاب العِبَر و دیوان المبتدا و الخبر فی ایام العرب و العجم و البربر را از خود به یادگار گذاشته است. وی درباره حضرت مهدی(عج) چنین می نویسد: در بین مسلمانان در همه عصرها مشهور این است که به یقین در آخرالزمان فردی از خاندان نبوّت ظهور می کند و دین را مدد می رساند و عدل را در سرتاسر عالم گسترش می دهد و مسلمانان از او پیروی می کنند. به کمک آنها همه کشورهای اسلامی را تحت سلطه حکومت خود در می آورد و این شخصیت بزرگ مهدی نام دارد.

ابوالحسن رازی
عالم بزرگ اهل سنت ابوالحسن رازی، از منجّمان قرن چهارم و متوفای 376 ق و صاحب کتاب های الکواکب الثابتة، مرآت الاسرار و کتاب التذکرة در توصیف حضرت مهدی(عج) می نویسد: ذکر آن آفتاب دین و دولت، آن هادی ملت و دولت، آن قائم پاک احمدی، امام بر حق ابوالقاسم م ـ ح ـ م ـ د بن الحسن المهدی(رضی الله عنه): وی امام دوازدهم از ائمه اهل بیت است. مادرش نرجس نام داشت. ولادتش در شب جمعه پانزدهم شعبان واقع شد. او در کنیت و نام با حضرت رسالت پناهی موافقت دارد و القاب شریفش مهدی و حجّت و قائم و منتظر و صاحب الزمان و خاتم اثناعشر است. صاحب الزمان در وقت وفات پدر خود امام عسکری پنج ساله بودند.

محمد سفارینی
عالم بزرگ اهل سنت، محمد سفارینی، متوفای 1188 در کتاب لوامع الانوار البهیه و سواطع الاسرار الاثریة می نویسد: سخن درباره مهدی فراوان است. برخی مهدی را کسی جز عیسی علیه السلام ندانسته اند. ولی این سخن نادرست است؛ زیرا درباره قیام مهدی روایات در حدّ متواتر معنوی است. از مجموع روایات، نسبت به ظهور مهدی علم قطعی حاصل می شود و بر این اساس ایمان و اعتقاد به ظهور مهدی از اعتقادات خدشه ناپذیر اهل سنت و جماعت به حساب می آید.

صدیق حسن قنوجی
عالم بزرگ اهل تسنن صدیق حسن قنوجی در کتاب الاذاعة لما کان و ما یکون بین یدی الساعة می نویسد: تردیدی نیست که مهدی در آخرالزمان قیام می کند؛ بی آن که ماه و سال خروج او معین باشد. مردم نسل اندر نسل بر این امر اتّفاق نظر دارند و نظر کسان اندکی که مسئله مهدی را باور ندارند، در این میان بی ارزش و اعتنا نکردنی است؛ زیرا شک در این فاطمی نسب و موعود منتظر ـ که با دلایل استوار به اثبات رسیده است ـ معنا ندارد و انکار آن با وجود نصوص فراوان و مشهور گستاخی بزرگی می نماید.

عبدالرزاق کاشانی
عبدالرزاق بن احمد کاشانی، از عرفای بنام اهل تسنن و متوفای 730 ق و صاحب آثاری چون شرح فصوص الحکم ابن عربی و تحفة الاخوان فی خصائص الفتیان ، درباره مهدی قائم آل محمد(عج) چنین می نویسد: چنان که مبدأ و مظهر آن آدم صفی اللّه است و قطب آن ابراهیم خلیل و خاتم آن محمد(ص) حبیب اللّه است، مبدا فتوّت هم ابراهیم و قطب آن امیرالمؤمنین علیه السلام علی و خاتم آن محمد مهدی(عج) می باشد که خاتم ولایت است.

قرمانی دمشقی
دمشقی در کتاب اخبار الدول و آثار الأُوَل می نویسد: دانشمندان بر این عقیده اتفاق دارند که مهدی همان قیام کننده در آخر زمان است و اخبارظهور وی را تأیید می کند. ظلمت و تاریکیِ روزگاران با ظهور او به روشنایی بدل خواهد شد و با دیدن رویش ظلمت های شب تاریک جای خود را به صبح راستین خواهد داد و پرتو عدالتش سراسر جهان را تابناک تر از ماه تمام نورافشانی خواهد نمود.

ابوالحسن السمهودی
عالم بزرگ اهل سنت، سمهودی، متوفای 911 ق می گوید: از اخبار به اثبات رسیده چنین برداشت می شود که او ـ یعنی مهدی ـ از فرزندان فاطمه است. «ابوداود» می گوید: او از فرزندان امام حسن است و راز آن این است که امام حسن به ملاحظه حال امت از جانشینی و امامت صرف نظر کرد. از این رو قائم ـ در هنگام شدت نیاز و آکندگی زمین از بیداد ـ از فرزندان او انتخاب شد و این سنت خداوند در میان بندگانش است که به آن کس که برای رضای الهی از خواسته ای صرف نظر کند یا به فرزندانش، چیزی بهتر از آنچه صرف نظر کرده ارزانی می دارد و حسن بن علی در صرف نظر کردن از خلافت اصرار ورزید و خداوند این نعمت را به او عطا فرمود.

شیخ عامر بصری
عارف معروف، شیخ عامر بصری، از بزرگان اهل تسنن، قصیده ای مشتمل بر دوازده بند درباره معارف و اسرار و حکم سروده است. در بند نهم که راجع به شناخت صاحب الزمان است چنین می گوید:

ای پیشوای هدایت، تا کی غائب خواهی بود؟ ای پدر ما، با بازگشت خود بر ما منت بگذار. ما چشم به پرچم های تو داریم که می آید و بوی مشک آن به مشام ما می وزد. جهان از این مژده غرق شادی می شود و دهان ها از مسرّت آن باز می ماند. خسته شدیم و انتظار به درازا کشید. پس ای قطب وجود، تو را به خدا سعی کن بتوانیم به لقایت نائل شویم... در آمدنت شتاب کن تا بتوانیم تو را ببینیم، که دیدن محبوب پس از غیبت لذت خاصی دارد.

سیّد احمد زینی دحلان
یکی دیگر از بزرگان اهل سنت بنام سیداحمد زینی دحلان در ردّ آن دسته از افراد که معتقد بودند مهدی عباسی همان منتظر است گفته است: آنچه از روایات و احادیث گوناگون به دست می آید و علمای زیادی نیز برآن تصریح دارند این است که مهدی منتظر تا این تاریخ (زمان حیات دحلال) ظهور نکرده است و علاماتی را برای زمان ظهور او ذکر کرده اند که بعضی از آنها گذشته و برخی دیگر هنوز تحقق پیدا نکرده است و از جمله روشن ترین علامات او این است که خداوند متعال در عرض یک شب کار او را به سامان خواهد رساند و او از اولاد فاطمه است... بدون شک روزی باید ظهور کند.

کتاب شناخت مهدویت

مهر محبوب
********
این کتاب با هدف بررسی و تحقیق در آثار و خواص محبت امام زمان(عج) به نگارش در آمده است. مؤلف می نویسد: محبت یک ودیعه الهی و امانت فطری است که در درون همه موجودات عالم به ویژه انسان قرار داده شده است که به دنبال آن انسان و جهان همیشه به دنبال محبوب حقیقی در سیر و سفرند. پس از خداوند جهان انبیا و اولیای الهی ملاک های محبوب واقعی را دارند و محبت به آنان دارای خواص و آثاری است که در اثر حاضر به توضیح آنها پرداخته می شود. مجموعه مطالب کتاب در ضمن چهار بخش و 335 صفحه به شرح زیر تنظیم و ارائه شده است. به دنبال پیشگفتار در بخش اول که تحت عنوان مقدمه آمده است مفهوم محبت و ابزار تحقیق و نیل به محبت و محبت در جهان و انسان و قرآن و احادیث و... تشریح می شود در بخش دوم موجبات محبت (حب ذات و احسان و حب جمال) بررسی می شود. در بخش بعدی خواص و آثار محبت توضیح داده می شود و آن گاه در بخش پایانی برخی از صفات محبوب نظیر دل آرایی نامحدود، وفا و جذبه و گذشت و... مورد اشاره قرار می گیرد و صفحات پایانی اثر به ذکر فهرست آثار و اشخاص و اماکن و مانند آن اختصاص دارد.

(مهدی منتظر(عج
***********
اثر حاضر خلاصه ای از کتاب ارشاد الطالب الی الحجة الغائب است که در آن کتاب به طور مبسوط درباره ابعاد مختلف فرهنگ مهدویت و به ویژه
شخصیت حضرت بقیة الله(عج) بحث شده است. مؤلف محترم پس از تألیف آن اثر سزاوار دیده اند تا تلخیصی از مجموعه مطالب فنی و استدلالی آن کتاب را به صورت بسیار ساده و روان برای استفاده عام مردم منتشر نمایند بر این اساس مطالبی را که بیشتر برای اغلب مردم مفید و لازم است در پنج بخش تحت عنوان مهدی منتظر(عج) به شرح زیر در این کتاب ارائه کرده اند.

بخش اول در خصوصیات و علائم مشخصه حضرت مهدی(عج)؛ بخش دوم در خصوصیات غیبت و علل و فوائد آن؛ بخش سوم اوضاع جهان در زمان غیبت کبری و چگونگی زندگی آن حضرت؛ بخش چهارم در علائم ظهور؛ بخش پنجم در کیفیت ظهور؛ بخش ششم در وظایف و تکالیف ایام غیبت و ظهور. مجموعه این مباحث به همراه فهرست های فنی لازم و ذکر منابع و مآخذ که در تحقیق و پژوهش ویرایش جدیدی که بر آن افزوده شده است در 530 تنظیم و منتشر شده است.

تاریخ عصر غیبت
***********
این کتاب را ابتدا به عنوان متن درسی برای تدریس در مرکز جهانی علوم اسلامی، حجة الاسلام والمسلمین پورسیدآقایی به نگارش درآورد. پس از چندین دوره تدریس و تکمیل مباحث و اضافه شدن چند بخش دیگر به صورت کتاب مستقل در نه فصل و در 459 صفحه چاپ و منتشر شده است.

در فصل اول به بررسی منابع تاریخ عصر غیبت و در فصل دوم به زندگانی امام مهدی(عج) و در فصل سوم وضعیت سیاسی اجتماعی و فکری عصر عباسیان در آستانه غیبت و در فصل چهارم وضعیت فکری و سیاسی و اجتماعی شیعه در آستانه غیبت صغری پرداخته می شود. آن گاه در فصل پنجم چگونگی زمینه سازی برای ورود شیعیان به عصر غیبت کبری مورد اشاره قرار می گیرد. در فصل ششم تاریخچه سازمان وکالت اهل بیت علیهم السلام و اینکه وکیلان آنها چگونه انتخاب شده، چه وظایفی را برعهده داشتند و جایگاه آن ها در عصر غیبت صغری مورد بررسی واقع شده است. در فصل هفتم به شیوع وضعیت سیاسی و اجتماعی و فکری دوره غیبت صغری و چگونگی آغاز آن و فلسفه غیبت و چگونگی آغاز آن و فلسفه غیبت و معرفی نواب اربعه پرداخته می شود در فصل هشتم مهم ترین وقایع دوران غیبت کبری نظیر مبارزات فکری و سیاسی علمای شیعه و دوره های مرجعیت دینی علمای شیعه و... بررسی می شود و در آخرین فصل کتاب سیره و آثار علمی و دینی امام مهدی(عج) به نحو اختصار تشریح می شود.

رهبری بر فراز قرون
************
این کتاب ترجمه نوشته ارزشمندی از شهید آیة الله سیدمحمدباقر صدر با عنوان بحث حول المهدی است که دکتر عبدالجبار شراره پس از تحقیق و افزودن مقدمه ای مفصل، به همراه پاورقی های سودمند در 120 صفحه تنظیم کرده و به چاپ رسانده است. متن اصلی کتاب در پاسخ به برخی شبهات در قالب هشت گفتار به شرح زیر تدوین شده است: گفتار اول در چگونگی طول عمر امام مهدی(عج)؛ گفتار دوم: رابطه اعجاز با طول عمر؛ گفتار سوم: علت اصرار بر رهبری امام مهدی(عج) که نتیجه ای جز تعطیلی قوانین طبیعی در پی ندارد؛ گفتار چهارم: شایستگی های رهبر منتظر به کمال رسید؛ گفتار پنجم: وجود خارجی امام مهدی(عج) چگونه پذیرفتنی است؟ گفتار ششم: علت عدم ظهور حضرت مهدی(عج)؛ گفتار هفتم: چگونه یک فرد می تواند سرنوشت بشریت را تغییر دهد؟ گفتار هشتم: در روز موعود چه وقایع و تغییراتی رخ خواهد نمود.

در انتظار ققنوس
***********
کتاب حاضر ترجمه کتاب ارزشمند المهدی المنتظر فی الفکر الاسلامی نوشته سید ثامر هاشم العبیدی است که در نقد و رد برخی از شبهات احمد الکاتب تهیه و تدوین شده است.

مباحث کتاب به دو بخش کلی موعودشناسی و مهدی باوری تقسیم می شود. در بخش نخست مجموعه مطالبی در ضمن چهار فصل به شرح زیر به چشم می خورد: فصل اول: سیمای موعود در آیینه ثقلین؛ فصل دوم: مهدی شناسی؛ فصل سوم: لغزش گاه های مهدی پژوهی؛ فصل چهارم: جستاری در باب مهدویت و خرد پذیری. در بخش دوم مباحث مهدی باوری در هفت فصل ارائه می شود. این مباحث عبارتند از: مهدوی باوری و ضرورت تعمیق پیوندهای عاطفی با امام زمان(عج) و مهدی باوری و امنیت روانی. آن گاه بحث کالبد شکافی انتظار و نقش مهدی(عج) در گسترش یکتا پرستی، مورد بحث قرار می گیرد. در ادامه نیز مطالبی درباره تأثیر ایمان به مهدی بر فرهنگ تشیع از دیدگاه خاورشناسان و توطئه های استکبار جهانی علیه مهدی باوری ارائه می شود. و در قسمت آخر این بخش، فصلی نیز به اشعار علمای فرزانه که در زمینه معارف مهدویت اشعاری سروده اند اختصاص داده شده است.

حضرت مهدی(عج) تجسم امید و نجات
************************
نویسنده در این اثر می کوشد پس از تبیین مفهوم و اقسام امید، نقش آن را در حفظ کیان و انسجام جوامع آشکار سازد و دیدگاه خاص مکتب تشیع را درباره امید واقع گرایانه توضیح دهد. آن گاه با اشاره به بن بست های موجود، راه های رهایی از این تنگناها را مورد اشاره قرار می دهد. در ادامه مسئله امید به نجات را در آموزه های آیین های زرتشت، یهود، مسیحیت، اسلام و نظریه پردازان جهان غرب بررسی می کند. سپس مؤلف پیشینه تاریخی اعتقاد شیعه به مهدی(عج) و ویژگی های عصر امام دهم و یازدهم(عج) و چگونگی تولد حضرت مهدی(عج) و علل وقوع مسئله غیبت و نقش وکلا در سازمان سیاسی شیعه و فایده وجودی امام غائب تا آثار انتظار و مسئله ملاقات با امام زمان(عج) و معرفی زمینه سازان ظهور و زمان و شروط ظهور، و ویژگی های دولت حضرت مهدی(عج) و آثار خکومت امام مهدی(عج) و جهان پس از قائم(عج) در طی حدود سیصد صفحه مورد بحث و بررسی قرار می دهد.

(معرفت امام عصر(عج
*************
یکی از بحث های مهم مربوط به معارف امام زمان(عج) شناخت حضرت مهدی(عج) است. در اثر حاضر تلاش می شود تا به برخی از سئوالات مربوط به لزوم شناخت امام زمان(عج) پاسخ هایی ارائه شود. مجموعه مطالب کتاب در دو بخش و 336 صفحه به شرح زیر به نگارش در آمده است:

در بخش اول با عنوان اهمیت معرفت امام(عج) مباحثی چون اهمیت امام شناسی و جایگاه آن در مجموعه اعتقادات تشیع مطرح می شود. سپس از طریق تطبیق مبحث ضرورت امام شناسی به مسئله معرفت امام زمان(عج) درباره این موضوع مطالبی ارائه می شود. در بخش دوم، یعنی معرفت امام عصر(عج) در زمان غیبت، در زمینه دینداری در زمان غیبت چگونگی معرفت امام عصر(عج) در زمان غیبت و... بحث می شود.

(تاریخ زندگانی حضرت مهدی(عج
********************
در این کتاب به صورت مختصر تاریخ زندگانی حضرت مهدی(عج) بررسی شده است. نویسنده مجموعه مباحث مورد نظر خود را در بیست بخش به شرح ذیل تنظیم و تدوین کرده است:

در بخش اول، نام و نسب و القاب و کنیه، در بخش دوم، سرگذشت مادر امام عصر(عج)، در بخش سوم وقایع مربوط به ولادت حضرت مهدی(عج)، در بخش چهارم، اوصاف امام زمان(عج) و در ادامه معجزات و کرامات امام عصر(عج) بررسی می شود. در بخش ششم، بحث های مربوط به انتظار و منتظر و در بخش هفتم آیات قرآنی مربوط به امام زمان(عج) و در بخش هشتم، موضوع دیدار و ملاقات امام(عج) مطرح شده است. در بخش های بعدی مباحثی در زمینه علایم ظهور، فتنه های آخرالزمان چگونگی تحقق ظهور و وقایع آن و اوصاف مردم زمان ظهور و دشمنان و یاران امام (عج) و بحث رجعت، حکومت امام زمان(عج) و سیره و شیوه حکومت داری آن حضرت ارائه شده است. مجموعه این مطالب در ضمن حدود 190 صفحه تنظیم و منتشر شده است.

(داستان هایی از امام زمان(عج
*******************
در لابلای متون روایی و تاریخ و سیره حکایت های زیادی از زندگانی امام زمان(عج) نقل شده است که هر یک از آنها برای آشنا سازی توده مردم با سیره و شخصیت آن حضرت بسیار مفیدند. مؤلف اثر حاضر با هدف ترویج فرهنگ مهدویت و نشر معارف امان زمان(عج) پس از بررسی سه جلد از کتاب ارزشمند بحارالانوار (53 و 52 و 51) حدود 139 داستان قصه و حکایت استخراج و با نثری روان و قابل استفاده برای عموم به نگارش در آمده است. مجموعه این حکایت ها پس از ترجمه و تنظیم در 315 صفحه چاپ و منتشر شده است.

جلوه نگار
*******
این کتاب با همکاری انتشارات نشر یاقوت در 120 صفحه تهیه و منتشر شده است. مؤلف پس از بررسی مجموعه توقیعات و سخنان و روایاتی که از حضرت مهدی(عج) نقل شده است، مجموعه ای از مطالب آنها را که در زمینه های اعتقادی و اخلاقی و فقهی و اجتماعی است در قالب پاسخ به چهل سؤال از زبان امام زمان(عج) تنظیم و نگارش کرده است. مؤلف برای هر چه بهتر و کامل تر شدن مباحث در مواردی توضیحاتی را با استفاده از آیات قرآن کریم یا روایات حضرات معصومین علیهم السلام اضافه کرده اند که این کار به غنای مطالب کمک کرده است. برخی از سئوالات این دفتر که به همراه پاسخ های امام عصر(عج) آمده است مربوط به مطالب زیر است:

هدف از بعثت، اعجاز پیامبران، بشر بودن انبیا، علت عدم پیروزی همیشگی انبیای الهی، دلیل، منزل و استمرار و انتصاب امام و امامت، وظیفه شیعیان در دوره غیبت، پاسخ به منکران حضرت، توصیه به نماز و عدم تأخیر آن و تکذیب مدعی ملاقات.

درود و درد
*******
مؤلف با مرور تک تک جملات زیارت شریف آل یاسین و به دست دادن شرح گونه ای ادبی با هدف راز و نیاز با حضرت مهدی(عج) این کتاب را در 206 صفحه به نگارش در آورده است. در حقیقت هر یک از بندهای زیارت، بهانه ای شده است تا مؤلف مجموعه امیدها و آرزوهای قلبی خود را با زبان مخصوص دعا و استغاثه به ساحت مقدس حضرت بقیة الله(عج) عرضه بدارد. علاوه بر این در لابلای راز و نیازها به اندازه ای که بضاعت و توان علمی مؤلف اجازه داده است از طریق آوردن آیات و روایات در زمینه برخی وقایع تاریخی و مباحث اعتقادی نیز مطالب سودمندی را با همان قلم و به شیوه ای ادبی مطرح کرده اند که در نوع خود بسیار آموزنده و مفید است.

صحیفه مهدیه
*********
در زمینه دعاها و زیارات مربوط به امام زمان(عج) مجموعه های زیادی به سبک های مختلف پژوهشگران معارفِ مهدویت تدوین و منتشر کرده اند که اثر حاضر از جمله آنهاست. مجموعه مطالب آن در دوازده باب و مقدّمه و خاتمه تنظیم شده است.

در مقدمه از اهمیت و آداب و مکان و زمان های مخصوص به دعا و زیارات به صورت نسبتا مبسوط بحث می شود. در باب اول از مجموعه نمازهایی که با هدف هدیه به امام زمان(عج) مشخص شده است سخن به میان می آید.

در باب دوم دعاهای قنوت ائمه اطهار و امام زمان(عج)، و در باب سوم ادعیه بعد از نماز، در باب چهارم دعاهای ایام هفته، در باب پنجم دعاهای هر ماه، در باب ششم دعاهایی که مخصوص به زمان خاصی نیستند، در باب هفتم شیوه های توسل به حضرت بقیة الله، در باب هشتم شیوه نوشتن نامه به امام زمان(عج)، در باب نهم استخاره ها، در باب دهم دعاهای منقول از پدران امام عصر(عج)، در باب یازدهم زیارت های حضرت، در باب دوازدهم زیارات نواب اربعه و در خاتمه بعضی از عباراتی که مورد توجه حضرت مهدی(عج) هستند مورد اشاره قرار می گیرند. مجموعه این مباحث در 560 صفحه تنظیم و منتشر شده است.

عصاره خلقت
********
در این کتاب مطالبی کوتاه و در عین حال نفیس در وصف عصاره خلقت حضرت مهدی(عج) آمده است. کلیه مطالب آن از مجموعه گفتارها و نوشته های حضرت آیة اللّه جوادی آملی خوشه چینی شده است. برخی از موضوعات ارائه شده در اثر حاضر عبارتند از: صبح میلاد، فضیلت نیمه شعبان، انتظار فرج، آثار انتظار، وظیفه شیعه در عصر غیبت، جلوه های انتظار، منافع امام غائب، حکمت های غیبت امام زمان(عج)، اصحاب خاص مهدی(عج)، بهای سنگین پیروزی و نصرت الهی شرط اصلی پیروزی. مجموعه این مباحث به صورت بسیار مختصر در 120 صفحه تنظیم و چاپ شده است. همان طور که در مقدمه ناشر آمده است این اثر نغز حاوی نکات عمیق و برجسته ای است که قطعا برای طبقات مختلف کارآمد و مؤثر است و با تمام اختصاری که دارد می توانند خوانندگان گرامی رابه عظمت و بزرگی آن مظهر کبریایی حق تعالی توجه داده، راه را برای هدف فوق استوار سازد.

(شیوه های یاری قائم آل محمد(عج
*********************
نام کتاب: شیوه های یاری قائم آل محمد(عج)ناشر: محقق

نویسنده: مرحوم آیة الله محمدباقر فقیه ایمانیسال و نوبت چاپ: چاپ اول، 1419ه.ق

محقق:آیة الله مهدی فقیه ایمانی

بسیاری از ارادتمندان امام عصر(عج) با انجام دادن کارهای مختلف تلاش می کنند تا در عصر غیبت امام(عج) به گونه ای به یاری حضرتش بپردازند. اما در اغلب موارد از اینکه باید چه کاری را انجام بدهند تا در زمره یاران آن حضرت قرار گیرند اطلاع کافی ندارند. در کتاب حاضر مؤلف محترم تلاش می کنند تا شیوه های یاری آن حضرت را به صورت مفصل تبیین کند. گرچه این اثر را نویسنده محترم لواء الانتصار فی کیفیة نصرة الانصار نامیده است ولی محقق و مصحح محترم برای آشنایی بیشتر و بهتر مخاطبان، عنوان شیوه های یاری قائم آل محمد(عج) را بر آن برگزیده اند.

مجموعه مطالب این کتاب در 243 صفحه و در قالب دو باب تنظیم و تدوین شده است. به دنبال بحثی درباره غنای ذاتی خداوند و حکمت درخواست کمک از بندگان، در باب اول در سه فصل مطالبی به شرح ذیل به چشم می خورد: اخباری در اهمیت و فضیلت ائمه اطهار علیهم السلام ، کیفیات یاری حضرت ولی عصر(عج) در امر دین و شیوه های یاری خود آن حضرت. در قسمت اخیر در مورد دوازده روش برای امام عصر(عج) به صورت مفصل بحث شده است.

ظهور حضرت مهدی(عج) از دیدگاه اسلام و مذاهب و مال جهان
**************************************
نویسنده: سید اسدالله هاشمی شهیدی

ناشر: انتشارات مسجد مقدس جمکران

نوبت و تاریخ چاپ: بهار 1380

در کتاب حاضر مؤلف می کوشد به صورت تفصیلی مسئله موعود جهانی را از دیدگاه ادیان مختلف به ویژه اسلام، مسیحیت، یهود، زرتشت و آیین هندو و مانی و... بررسی کند. بر این اساس مجموعه مطالب کتاب را در دوازده فصل به شرح ذیر تنظیم کرده است:

فصل اول: مسئله مهدویت و اندیشه ظهور حضرت مهدی(عج)؛ فصل دوم: نوید اسلام درباره ظهور مهدی(عج)؛ فصل سوم شناخت مهدی(عج)؛ فصل چهارم: اعتراف اندیشمندان اهل سنت به صحت روایات مهدی(عج)؛ فصل پنجم: گفتار اندیشمندان اهل سنت درباره مهدی(عج)؛ فصل ششم: قضاوت های نادرست مستشرقین و...؛ فصل هفتم: مسئله انتظار؛ فصل هشتم: نویدهای ظهور مهدی در قرآن؛ فصل نهم: نویدهای ظهور مهدی در کتب مقدس؛ فصل دهم: دین آینده جهان؛ فصل یازدهم: اوضاع جهان پیش از ظهور مهدی(عج)؛ فصل دوازدهم: سیمای راستین مهدی و حکومت او